„Bramy Duszy. Kapliczki, krzyże i figury przydrożne gminy Tarnowiec” – przybliżyła uczestnikom 19. spotkania w ramach Klubu Ludzi z Pasją Jasielskiego Domu Kultury, Żaneta Groborz-Mazanek, śpiewaczka, pedagog śpiewu, historyk sztuki. Małą architekturą sakralną gminy Tarnowiec zafascynowała się odwiedzając rodzinne strony swoich dziadków. Spotkanie miało miejsce we wtorek, 28 września br.
– Korzenie ze strony mojej mamy pochodzą z Glinika Polskiego. Moja mama po wojnie skończyła gimnazjum jasielskie i wyjechała na Dolny Śląsk, natomiast tu mieszkali moi dziadkowie, potem wujek, a teraz kuzyn z rodziną. Zawsze tutaj przyjeżdżałam od dziecka. Jestem bardzo emocjonalnie związana z tym miejscem. Stąd też moja obecność tutaj. Postanowiłam zachować od zapomnienia, a także podzielić się zdjęciami przydrożnych kapliczek, krzyży i figur świętych – mówiła Żaneta Groborz-Mazanek.
Gość studni przez dwa lata podczas wakacji zwiedziła całą Gminę Tarnowiec, objeżdżając na rowerze 17 wsi, wchodzących w skład gminy, fotografując przydrożne miejsca kultu. Z tych wypraw powstała publikacja „Kapliczki, krzyże i figury przydrożne gminy Tarnowiec”. – Docierałam do informacji, od osób, które pamiętały albo fundatorów, albo wykonawców tych kapliczek. I to były osoby, które 20 lat temu miały 80 lat. Nie ma już ich dzisiaj wśród nas. To były ostatnie informacje, które byłam w stanie zdobyć. Było to wspaniałe doświadczenie, ponieważ wszyscy przyjmowali mnie bardzo życzliwie i żadna z tych osób nie zamknęła przede mną drzwi. I odsyłali mnie od jednego do drugiego. Stąd zgromadziłem takie informacje o których ludzie nie wiedzieli i które teraz by zginęły – podkreśla gość studni.
Żaneta Groborz-Mazanek podczas spotkania przedstawiła m. in. kapliczki domkowe, słupowe, wnękowe, szafkowe, baldachimowe, figury i krzyże przydrożne. Omówiła genezę, historię i funkcję w przestrzeni sacrum i profanum oraz specyfikę kapliczek gminy Tarnowiec.
– Stawiano je na tzw. drogach pielgrzymkowych, którymi zmierzali pielgrzymi do Sanktuarium Matki Bożej Zawierzenia. Wzdłuż dróg prowadzących do sanktuarium stoją przeważnie kapliczki domkowe z figurami Matki Bożej z Dzieciątkiem lub też kapliczki słupowe. Kapliczki słupowe kiedyś zawierały drewniane figury, które zostały skradzione głównie w latach 60. lub 70. XX wieku. Teraz są tam figury porcelanowe lub inne wyroby masowe. W gminie Tarnowiec jest specyficzna grupa kapliczek – kolumnowe w fasadzie, stawiane z kamienia polnego, łączone zaprawą lub gliną. Bielone wapnem. Obecnie nie ma już kapliczek bielonych. Po odnowieniu zostały otynkowane – podkreśla Żaneta Groborz-Mazanek.
Omówiła także prezentowane na zdjęciach elementy architektoniczne charakterystyczne dla danego typu kapliczek. Gość studni zachęcała przybyłych do utrwalania na zdjęciach przydrożnych kapliczek, które nawet w ciągu kilku lub kilkunastu lat, mogą zmienić swój wygląd lub zniknąć z lokalnego krajobrazu.
(pch)
